آبان 7, 1402
بدون دیدگاه
محمد دبیرسیاقی شاگرد مورد اعتماد دهخدا بود
9 OCT 2018
محمد دبیرسیاقی شاگرد مورد اعتماد دهخدا بود
محمد دبیرسیاقی هم رفت.این پژوهشگر ادبیات از شاگردان علامه دهخدا بود که در سن ۹۹سالگی درگذشت.سیدمحمّد دبیرسیاقی متولد ۴ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی در قزوین، پژوهشگر، نویسنده، شاعر، مدرس ادبیات فارسی و مصحح متون کهن پارسی و از شاگردان دهخدا بود.
او در سال‌های ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغتنامه دهخدا با علی‌اکبر دهخدا همکاری داشت و از نخستین دستیاران دهخدا بود؛ مدت ۹ سال با علامه علی‌اکبر دهخدا در تنظیم مطالب حروف «ظ»، «ض»، «ل» و «پ» و ۱۱ سال با دکتر محمد معین در «لغتنامه دهخدا» و در انجمن ایرانشناسی همکاری داشت.
پس از پایان تالیف لغتنامه دهخدا، بنا به وصیت علامه دهخدا در کنار دکتر معین و دکتر سیدجعفر شهیدی به بررسی و تالیف لغتنامه پرداخت. دهخدا از او به عنوان یک جوان کوشا در زمینه تنظیم لغتنامه یاد کرده است.دبیرسیاقی نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده است، که از میان آنها می‌توان به «شاهنامه فردوسی»، «دیوان منوچهری»، «نزهةالقلوب»، «فرهنگ سُروری و سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه» و «تصحیح لغت فرس اسدی طوسی» اشاره کرد.
در ادامه زندگی استاد محمد دبیرسیاقی از زبان خودشان را با هم می خوانیم؛ «از دید طول زندگی، چون روز چهارم اسفند ماه یکهزار و دویست و نود و دو شمسی متولد شدهام، امروز که چهارم اسفند هزار و سیصد و نود و یک شمسی است، درست که به نود و دومین سال عمر پا نهادهام و بیشک از اینکه چندگاه دیگر خواهم زیست، ناآگاهم، خدای تعالی داند و بس.
عرض عمر حساب دیگری نیز دارد؛ بدین شرح:۶۲ سال با پدر که در ۱۳۶۰ شمسی درگذشت، ۷۶ سال با مادر که در ۱۳۷۴ دار فانی را وداع گفت: تا امروز ۶۴ سال با همسر و ۶۰ سال با فرزندان.
« ۹ سال در مدرسه امید (شاهپور بعدی) قزوین با معلمانی سراپا اخلاص و شوق تعلیم دادن، دلسوز و با فضیلت چون شادروانان سیدمحمود مشیری، نصرت‌الله معینی، محمدتقی نوروزی، محمد شهیدی، ابوالقاسم دانش، سید محمد مصلایی، عبدالعلی پزشکیان، اسماعیل رشته داری، ناظم ثباتی، ساحر و مدیری باشخصیت چون مرحوم غلامرضا شمس فرزند شمس العلما از نویسندگان نامه دانشوران، برای گذراندن دوره ابتدایی و ۳ سال اول متوسطه؛ یک سال در خدمت فرهنگ قزوین به تدریس حساب در دبستان پهلوی و دبستان ۱۵ بهمن و اداره دفتر دبیرستان پهلوی و سالی در دانشکده حقوق برای کسب فیض و پنج سال در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (دوره سه ساله لیسانس و دو ساله دکتری زبان وادبیات فارسی) با بهره مندی از محضر استادان ارجمندی چون شادروان احمد بهمن یار، سیدکاظم عصار، بدیع الزمان فروزانفر، ملک الشعراء بهار، دکتر لطفعلی صورتگر، فاضل تونی، علی اصغر حکمت شیرازی، محمدتقی مدرس رضوی، سیدمحمد تدین، دکتر محمدباقر هوشیار، دکتر غلامعلی رعدی آذرخشی، دکتر علی اکبر سیاسی، ابراهیم پورداود، دکتر محمد مقدم، دکتر ولی الله خان نصر، دکتر جلالی، دکتر حسین خطیبی نوری.»
« مدت ۹ سال با علامه مرحوم علی اکبر دهخدا در تنظیم مطالب حروف «ظ»، «ض»، «ل» و «پ» و ۱۱ سال با مرحوم دکتر محمد معین در لغت نامه دهخدا و در انجمن ایرانشناسی. ۴۲ سال با مرحوم دکتر سیدجعفر شهیدی در لغت نامه دهخدا برای اتمام تألیف و طبع لغتنامه دهخدا و تألیف لغتنامه فارسی که بنیانگذار آن بودم با یاری همکاران ارجمند در هر دو تألیف.»
« مدت ۳۴ سال در خدمت دولت (وزارت دارایی، ادارات کل مالیات های غیرمستقیم و مالیات های مستقیم و شورای عالی مالیاتی) و نیز مجموعا ۴۵ سال تدریس در مدرسه عالی ادبیات که شادروان حکمت بنیاد نهاد و مرحوم یزدانفر اداره می کرد و در مدرسه عالی حسابداری و آموزشگاه عالی وزارت دارایی و دانشکده علوم ارتباطات و نیز دو بار دانشگاه پکن چین و دو بار دانشگاه عین الشمس مصر و دانشگاه بینالمللی قزوین و دانشگاه ملی شهید بهشتی تهران و نیز بیش از ۷۰ سال صرف تصحیح و طبع و نشر متون منظوم و منثور حدود نود اثر در رشته های مختلف ادبی، علمی، تاریخی، لغوی، جغرافیایی و دستور زبان و کتب درسی و سفرنامهها که بسیاری از آنها به دفعات تجدید طبع شده اند.»
«از سال ۱۳۲۵ شمسی تا سال درگذشت استاد پورداود (۱۳۴۸ شمسی) سمت دبیری انجمن ایرانشناسی را داشته ام و نیز عضویت هیئت علمی انجمن آثار ملی را از ۱۳۵۶ تا سال ۱۳۸۹ شمسی، چند سال نیز جزو هیئت تحریریه علمی مجله پیام نور در دانشگاه پیام نور در تهران و دو سال مدیریت مجله «نشریه مالیات» وزارت دارایی را عهده دار بوده ام؛ قوانین و مقررات مصوب مالیاتی مورد عمل از سال ۱۲۹۶ شمسی تا سال ۱۳۴۴ شمسی را گردآوری و به طبع رسانده ام و بیش از هشتاد مقاله در مسائل گوناگون نوشته ام که در مجلات مهم کشور به چاپ رسیده اند و نمونه همه را برای طبع جداگانه آماده ساخته ام؛ شرح احوال و آثار برخی رجال علمی و ادبی را برای نشر در دائره المعارف هایی که در داخل یا خارج کشور طبع و نشر می شوند تهیه و تقدیم آنان کرده ام.»
«سخنرانی ها در تهران و مشهد و کرمان و قزوین و نیز در کشورهای آلمان و آمریکا و هند و چین به مناسبات مختلف ایراد نموده ام. سفرها با خانواده در ایران و نیز در اروپا و ترکیه و هند و کشور چین تنها یا با همسر و فرزندان داشته ام و ساعات بسیار با فرزندان صرف بررسی دروس و راهنمایی آنان کردهام.»